De Nigeriaanse schrijver Ben Okri stelde een rijke bundel 'African Stories' samen voor de beroemde Everyman's Library. Hij ging ver terug in de tijd in zijn keuzen, maar Wim Bossema mist de horde aan jonge schrijvers van de afgelopen twintig jaar.
Hoe bijzonder is het dat er een bundel met korte verhalen van Afrikaanse auteurs is verschenen bij de roemrijke Everyman's Library? Bij de Everyman's Classics vind je de vroege 'trilogie' van Chinua Achebe, de drie klassiekers van de moderne Afrikaanse letterkunde, met een inleiding door.. jawel: Chimamanda Ngozi Adichie. En ook The Famished Road van Ben Okri. Maar het houdt al met al niet over. Dat in de serie Everyman's Pocket Classics nu net de dikke verzameling African Stories is verschenen, uitgezocht en ingeleid door die Nigeriaanse auteur Ben Okri, is dus best bijzonder.
De Everyman's Library heeft al sinds de oprichting in 1906 een educatief ideaal: de verheffing van de 'gewone man' door literatuur, en elke (goedkope) heruitgave van een klassieker kreeg een uitleggerige inleiding door een deskundige. Nog steeds zijn de series in deze uitgave gericht op gebruik in het onderwijs of bij leesgroepen.
Oudere bundels
Dat doet natuurlijk denken aan de Heinemann Educational Books met de African Writers Series, die wij in de ZAM Boekenclub uit de mottenballen hebben gehaald. De selectie van Okri leunt op oudere bundels met korte verhalen uit die serie. African Short Stories uit 1985 werd al snel een sleutelboek, gekozen en ingeleid door Chinua Achebe en C.L. Innes. Sommige verhalen uit die bundel staan nu opnieuw in Okri's Everyman's selectie. Een van de eerste uitgaven in de African Writers Series (nummer 9) was Modern African Prose, uit 1964, samengesteld door de Zuid-Afrikaanse verhalenschrijver Richard Rive.
Het lijkt erop dat Ben Okri worstelde met gevoel dat hij een inhaalslag moest maken voor de Everyman's Library: zijn keuze gaat ver terug met auteurs die vaak bekendheid verwierven mede door de African Writers Series. Hij schotelt zo een rijke keuze voor van zeker 65 jaar aan literatuur, maar na meer dan 500 bladzijden is hij gestokt in 2009. Dat jongste verhaal, Ghosts, is van niemand minder dan... inderdaad, Chimamanda Ngozi Adichie, uit de kostelijk verhalenbundel The Thing Around Your Neck (Het ding om je hals), alweer vijftien jaar geleden dus.
Vingeroefening
Natuurlijk kijken we ook gauw welk verhaal Okri van zichzelf heeft gekozen: Incidents at the Shrine, uit de gelijknamige bundel uit.. 1986. Wat bij herlezing opvalt is dat de hallucinerende thema's en schrijfstijl van al zijn latere grote romans al als vingeroefening dit vroege verhaal tekenen. Op zich dus een heel goede keuze. Maar het gemis van actualiteit laat zich al lezend steeds meer voelen. De hele doorbraak van schrijvers met een Afrikaanse achtergrond in de Verenigde Staten en Europa ontbreekt, al die jonge schrijvers, al die nieuwe boeken van de afgelopen twintig jaar.
Dat beseft Okri natuurlijk ook wel en in zijn inleiding stelt hij voor dat er maar een tweede deel moet komen bij de Everyman's Library. De slimmerd.
Maar misschien moeten we voor anthologieën van recente verhalen elders kijken. Voor Nigeria, een van de rijkste landen qua literatoren, verscheen in 2021 Of This Our Country bij de Britse Borough Press en in 2018 bijvoorbeeld Lagos Noir bij de Nigeriaanse uitgeverij Cassave Republic. Daarin buitelen tientallen verrassende, deels onbekende, auteurs over de lezer heen.
Want dat was toch eigenlijk de bedoeling van die bundels met korte verhalen: een snelle manier om te proeven van een groot aantal voor de lezer nog onbekende schrijvers, een opstapje om van de schrijvers die je het meest aanspraken gauw meer werk te gaan lezen.
African Stories, edited by Ben Okri, Everyman's Pocket Classics.
